Risttalašvuohta, osku, eallinoaidnu ja etihkka – sámi oahppoplána (RLE2-02)
Utgått
Denne læreplanen er utgått.
7. jahkeceahki maŋŋel
Risttalašvuohta
- čilget movt Biibbal lea huksejuvvon, máhttit ohcat biibbalteavsttain čálabáikkiid ja reflekteret Biibbala ja giela ja kultuvrra oktavuođa birra
- selvehit Boares testamentta guovddáš muitalusaid patriárkkaid historjjá rájes gitta profehtaid rádjái
- selvehit Ođđa testamentta guovddáš muitalusaid Jesusa rájes Bávlosa rádjái
- muitalit risttalašvuođa historjjá guovddáš dáhpáhusaid ja olbmuid birra álgogirku rájes reformašuvnna rádjái
- muitalit Norgga risttalašvuođa historjjá guovddáš dáhpáhusaid ja olbmuid birra reformašuvnna rádjái
- viežžat dieđuid ja muitalit Sámi dálá girkoeallima birra
- ságastallat muhtin lávlla- ja sálbmateavsttaid birra ja sámi oskkolaš musihkkaárbevieruid birra
- ságastallat risttalašvuođa, risttalaš eallindulkoma ja etihka birra deattuhettiin ipmilgova, olmmošoainnu, áigeguovdilis ehtalaš hástalusaid ja válljejuvvon risttalaš teavsttaid
- ságastallat logi báhkkoma, Áhččámetrohkosa ja apostolalaš oskkudovddastusa sisdoalu birra
- čilget risttalaš áigerehkega ja girkojagi, válddahit risttalaš allabasiid ja guovddáš rituálaid
- válddahit girkovistti ja eará risttalaš rohkosviesuid ja reflekteret daid mearkkašumi ja geavahusa birra, ja atnit digitála reaidduid ohcat dieđuid ja ráhkadit ovdandivvumiid
Sirkumpolára eamiálbmogiid oskkut
- addit bajilgova sámi luondduoskku váldo dievdo- ja nissonipmiliin ja selvehit movt daidda dolle oktavuođa vieruid ja rituálaid bokte
- digaštallat muitalusaid luonddu veahkeheddjiid ja gáhttejeddjiid birra ja guovddáš árvogažaldagaid mat leat čadnon olbmo ja luonddu oktavuhtii
- ságastallat dovddus bassibáikkiid birra luonddus ja daid mearkkašumi birra sámi árbevierus
- válddahit sámi luondduoskku ja risttalašvuođa gaskavuođa historjjálaš geahččanguovllus
- ovdandivvut eará sirkumpolára eamiálbmotoskkuid váldoiešvuođaid
Juvddálašvuohta
- čilget mii lea Tanak, Tora ja Talmud ja ságastallat guovddáš juvddálaš muitalusaid birra
- ságastallat juvddálašvuođa, juvddálaš eallindulkoma ja etihka birra deattuhettiin ipmilgova, olmmošoainnu, oskkudovddastusa, teakstaválljosa ja áigeguovdilis ehtalaš hástalusaid
- čilget juvddálaš kalendara ja áigerehkega, ja válddahit juvddálaš allabasiid, rituálaid ja musihka
- válddahit tempela ja synagoga ja guorahallat daid mearkkašumi ja geavahusa, ja atnit digitála reaidduid ohcat dieđuid ja ráhkadit ovdandivvumiid
Isláma
- čilget mii lea Korána ja hadith, ja ságastallat isláma guovddáš muitalusaid birra
- ságastallat isláma, isláma eallindulkoma ja etihka birra deattuhettiin ipmilgova, olmmošoainnu, oskkuartihkkaliid, vihtta čuoldda, teakstaválljosa ja áigeguovdilis ehtalaš hástalusaid
- čilget isláma áigerehkega vuolggasaji, ja válddahit isláma allabasiid, rituálaid ja musihka
- válddahit moskéa ja guorahallat dan mearkkašumi ja geavahusa, ja atnit digitála reaidduid ohcat dieđuid ja ráhkadit ovdandivvumiid
Hinduisma
- ságastallat hinduismma guovddáš muitalusaid birra
- ságastallat hinduismma, hinduisttalaš eallindulkoma ja etihka birra deattuhettiin muhtin ipmiliid ja nissonipmiliid, dilálašvuođa- ja ipmillašvuođaoainnu, olmmošoainnu, teakstaválljosa ja áigeguovdilis ehtalaš hástalusaid
- čilget hinduisttalaš allabassekalendara, ja válddahit hinduisttalaš allabasiid, rituálaid ja musihka
- válddahit tempela ja guorahallat dan mearkkašumi ja geavahusa, ja atnit digitála reaidduid ohcat dieđuid ja ráhkadit ovdandivvumiid
Buddhisma
- ságastallat buddhismma guovddáš muitalusaid birra
- ságastallat buddhismma, buddhisttalaš eallindulkoma ja etihka birra, deattuhettiin Buddha, dilálašvuođaoainnu, olmmošoainnu, oahpa, seahtoservodaga, teakstaválljosa ja áigeguovdilis ehtalaš hástalusaid
- čilget buddhisttalaš allabassekalendara, ja válddahit buddhisttalaš allabasiid, rituálaid ja musihka
- válddahit tempela ja klostera ja guorahallat daid mearkkašumi ja geavahusa, ja atnit digitála reaidduid ohcat dieđuid ja ráhkadit ovdandivvumiid
Eallinoaidnu
- ságastallat maid eallinoaidnu sáhttá mielddisbuktit
- čilget mii humanisttalaš eallinoaidnu lea, ja ságastallat humanisttalaš eallindulkoma ja etihka birra deattuhettiin duohtadiliipmárdusa, olmmošoainnu, teakstaválljosa ja áigeguovdilis ehtalaš hástalusaid
- ságastallat Norgga Human-Etisk Forbund ja máilmmi eallinoaidnuhumanismma duogážiid ja iešvuođaid birra
- válddahit Norgga eallinoaidnohumanismma ávvudemiid ja guovddáš seremoniijaid ja musihkkaalbmanemiid mat speadjalastet humanismma
Filosofiija ja etihkka
- čilget mii lea filosofiija ja etihkka
- muitalit Platona ja Aristotelesa birra ja digaštallat muhtimiid sudno jurdagiin
- ságastallat áigeguovdilis filosofalaš ja ehtalaš gažaldagaid birra ja digaštallat hástalusaid mat leat čadnon fáttáide geafi ja rikkis, soahti ja ráfi, luondu ja biras, IKT ja servodat
- ságastallat etihka birra oktavuođain nu go iešguđetlágan bearašhámádagat, sohkabeliid oktavuohta, iešguđetlágan sohkabealidentitehta ja buolvvaid oktavuođat
- ságaskuššat muhtimiid min áiggi sámi servodagaide áigeguovdilis árvogažaldagain
- ságastallat čearddalaš, oskkoldatlaš ja eallinoinnolaš unnitloguálbmogiid birra Norggas ja reflekteret máŋggakultuvrralaš servodahkii guoski hástalusaid birra
- digaštallat rasismma ja movt antirasisttalaš barggut sáhttet eastadit rasismma
- čilget deaŧalaš osiid ON’ olmmošvuoigatvuođajulggaštusas ja ILO-konvenšuvnnas nr. 169 eamiálbmogiid ja čearddalaš álbmogiid hárrái iešmearrideaddji riikkain ja ságastallat dáid mávssolašvuođa birra
7 av 9