Sámi historjá ja servodat (SHS01‑03)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan
Gealbomihttomearit maŋŋá sámi historjá ja servodat 1
Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit
- suokkardit ekonomalaš, sosiálalaš, politihkalaš ja kultuvrralaš diliid iešguđet álbmotčearddain Sámis, ja ságaskuššat sujaid iešguđet álbmotčearddaid deaivvademiide ja daid deaivvademiid váikkuhusaid
- ságaskuššat mo ja manne sámi mánáidbajásgeassin lea rievdan, ja reflekteret dan birra mo bargojuogadeapmi sohkabeliid gaskka sámi servodagas lea
- reflekteret dan ektui mo iešguđetperspektiivvat leat báidnán ja báidnet eamiálbmotdutkama
- selvehit resursaávkkástallamiid ja eallinvugiid rievdamiid Sámis, bivdoservodaga rájes otnážii, ja ságaskuššat dán ovdáneami váikkuhusaid
- ságaskuššat iešválljejuvvon sámi servodatfágalaš fáttá gos geavaha iešguđetlágan gálduid
- buohtastahttit mo iešguđet sámi guovlluid sámi árbevierut ja árvvut ovdanbuktojit iešguđet njálmmálaš ja čálalaš gálduin
- válddahit iešguđet teoriijaid dan birra gos sápmelaččat leat vuolgán ja reflekteret dan birra mo lea dovdat iežas ja earáid identitehta
- selvehit muhtun sámi kulturalbmanahttima ja reflekteret dan ektui mo eará kultuvrrat leat váikkuhan dasa
- suokkardit oskku ja máilmmioainnuid sámi servodagas ja buohtastahttit daid eará oskkuiguin ja máilmmioainnuiguin
- válddahit iešguđet ealáskahttinproseassaid Sámis ja reflekteret dan ektui mo dat váikkuhit sápmelaččaid otná dili
- analyseret iešguđet sujaid demográfalaš rievdadusaide Sámis, ja ságaskuššat makkár váikkuhusat leat ja leat leamašan ovttaskasolbmui ja servodahkii ja guoddevaš ovdáneapmái
- selvehit nationálastáhtaid eamiálbmotpolitihkka Sámis ja buohtastahttit dan politihkain mii fievrreduvvo eará eamiálbmogiid guovdu
Dađistaga árvvoštallan
Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde oahppama ovddidit ja gealbbu ovdánahttit fágas sámi historjá ja servodat 1. Oahppit čájehit ja ovdánahttet gealbbu fágas go vižžet ja dulkojit dieđuid sámi kultuvrra, historjjá ja servodateallima birra. Oahppit čájehit ja ovdánahttet gealbbu maiddái go reflekterejit dan birra makkár mearkkašupmi lea leamašan das ahte iešguđet álbmotčearddat leat deaivvadan Sámis áiggiid čađa. Oahppit čájehit ja ovddidit maid gealbbu fágas go háhket dieđuid mo dekoloniseren lea váikkuhan gillii, kultuvrii, identitehtii ja servodatovdáneapmái, ja go geavahit servodatfágalaš metodaid ja doaimmahit gáldokritihka.
Oahpaheaddji galgá láhčit dili ohppiidmielváikkuheapmái ja arvvosmahttit oahppanhálu dainna lágiin ahte oahppit besset fágalaš gažaldagaid suokkardit ja galget beassat geahččaladdat. Oahpaheaddji galgá ohppiiguin gulahallat sin ovdáneami birra fágas. Gealbbu vuođul maid oahppit čájehit, galget sii beassat muitalit maid sii iežaset mielas máhttet, ja reflekteret iežaset fágalaš ovdáneami birra. Oahpaheaddji galgá oaivadit viidáset oahppama, ja heivehit oahpahusa nu ahte oahppit sáhttet geavahit oaivadeami ovdánit fágas njálmmálaččat, čálalaččat ja digitálalaččat.
Oppalaš árvvoštallan
Oppalašárvosátni galgá čájehit oahppi ollislaš gealbbu go oahpahus loahpahuvvo fágas sámi historjjá ja servodat 1. Oahpaheaddji galgá plánet ja láhčit dili nu ahte oahppit besset čájehit gealbbuset iešguđetlágan vugiiguin, gos ipmárdus, reflekšuvdna ja kritihkalaš jurddašeapmi lea oassin, iešguđetlágan oktavuođain. Oahpaheaddji galgá fágas sámi historjá ja servodat 1 bidjat árvosáni gelbui dan vuođul maid oahppi lea čájehan go fágalaš gealbbu lea kommuniseren.