Opplæringslova
§ 12-9 Straffansvar for brot på reglane om skolemiljø
Med bot eller fengsel i opp til 3 månader blir den straffa som forsettleg eller aktlaust grovt eller fleire gonger bryt reglane i § 12-4 første ledd, § 12-4 andre ledd første punktum og fjerde punktum eller § 12-5. Det same gjeld ein rektor som på same viset bryt reglane i § 12-4 andre ledd tredje punktum.
Når det skal vurderast om brotet er grovt, skal det leggjast vekt på kva slags lovbrot det er tale om, og kor stor skade det har ført til.
Dersom ein av reglane i § 12-4 første til andre ledd eller § 12-5 er broten av nokon som handlar på vegner av skolen, kan kommunen og fylkeskommunen straffast, jf. straffeloven § 27.
Straffansvaret er forelda etter 5 år.
Forarbeid til loven
Paragrafen vidarefører dagens lov § 9 A-14 med språklege endringar. Paragrafen er omtalt i punkt 61 i Prop. 57 L (2022–2023).
Første ledd første punktum regulerer straffansvaret for brot på plikta til å følgje med, gripe inn og melde frå i skolemiljøsaker. Desse pliktene gjeld for alle som arbeider på skolen, og den enkelte tilsette kan dermed straffast. Strafferamma er bot eller fengsel i opptil 3 månader. Det følgjer av straffelova §§ 32 og 54 at bot og fengselsstraff kan kombinerast. Bot kan også kombinerast med samfunnsstraff, sjå straffelova §§ 51 og 54.
Første ledd andre punktum regulerer straffansvar for brot på plikta til å undersøkje saka og setje inn tiltak. Desse pliktene er i § 12-4 andre ledd tredje punktum lagde til skolen. Det er rektor som kan bli straffeansvarleg for brot på dei pliktene i § 12-4 andre ledd tredje punktum som ligg på skolen.
Overfor den enkelte tilsette og rektoren gjeld straffebodet ved forsettlege og aktlause lovbrot. Det vil dermed ikkje vere slik at alle brot på dei ulike delpliktene er straffbare. Personleg straffansvar gjeld dessutan berre ved kvalifiserte lovbrot, altså ved grove eller fleire lovbrot. I vurderingane av kva som er grove brot, skal det leggjast vekt på kva slags lovbrot det er tale om, og kor stor skade det har ført til, sjå andre ledd.
I tredje ledd er det informasjon om at kommunen eller fylkeskommunen kan påleggjast straff etter reglane om føretaksstraff i straffelova § 27 dersom § 12-4 første til andre ledd eller § 12-5 er broten av nokon som handlar på vegner av skolen. Det er straffelova § 27 som er avgjerande for om kommunen og fylkeskommunen kan påleggjast føretaksstraff.
Fjerde ledd viser til den særskilde foreldingsfristen for saker om psykososialt skolemiljø. Utan denne særregelen ville foreldingsfristen vore to år, jf. straffelova § 86 første ledd bokstav a.