Opplæringslova
§ 28-6 Unntak frå hovudreglane om kva opplæring kommunen og fylkeskommunen har ansvar for
Departementet kan i særlege tilfelle godkjenne at ein fylkeskommune driv grunnskoleopplæring og førebuande opplæring for vaksne, og at ein kommune driv vidaregåande opplæring.
Departementet kan i særlege tilfelle godkjenne at ein fylkeskommune driv vidaregåande opplæring i utlandet, dersom målet med opplæringa er norsk studie- eller yrkeskompetanse. Denne lova gjeld for slik opplæring. Så langt det er forsvarleg og nødvendig, kan departementet likevel gjere unntak frå reglane i lova og forskrifter til lova. Departementet kan endre vilkåra for godkjenninga når tilhøva talar for det, og kan om nødvendig kalle ho tilbake.
Staten kan i særlege tilfelle drive grunnskoleopplæring, førebuande opplæring for vaksne og vidaregåande opplæring. Departementet kan gi forskrift om unntak frå reglane i lova og forskrifter til lova når staten driv grunnskoleopplæring, førebuande opplæring for vaksne og vidaregåande opplæring.
Forarbeid til loven
Paragrafen er ny, men vidarefører dagens reglar om høve til å godkjenne ei anna ansvarsdeling enn det som følgjer av hovudreglane i §§ 28-1 til 28-5. Paragrafen er omtalt i punkt 53 i Prop. 57 L (2022–2023)
Departementet kan berre godkjenne unntak frå hovudreglane om ansvarsdelinga i «særlege tilfelle». Det inneber at det må vere gode grunnar som taler for ei anna ansvarsdeling enn den som følgjer av hovudreglane i lova. Når det i paragrafen blir vist til «opplæring», er det for å klargjere at tilbodet ikkje må vere ved ein eigen skole.
Første ledd vidarefører reguleringa i §§ 13-1 tredje ledd og 13-3 sjette ledd i dagens lov og gjeld all grunnskoleopplæring, førebuande opplæring for vaksne og vidaregåande opplæring. Merk at fylkeskommunane ikkje må ha godkjenning for å drive grunnskoleopplæring etter § 28-2 andre ledd.
Andre ledd første punktum vidarefører § 1-2 fjerde ledd i dagens lov og inneber at departementet etter søknad frå fylkeskommunen kan godkjenne at fylkeskommunen kan stå ansvarleg for vidaregåande opplæring i utlandet når formålet med opplæringa er at elevane skal få norsk vitnemål ved fullført og bestått opplæring. Det er presisert i andre punktum at opplæringslova også gjeld for slik opplæring i utlandet. Ordninga kan omfatte både norske og utanlandske elevar, basert på frivillig deltaking. Andre ledd tredje punktum vidarefører at departementet i godkjenninga kan gjere unntak frå reglar i lova og forskrifter til lova. Det må gjennomførast ei konkret vurdering med avveging av ulike omsyn, som praktiske behov og omsynet til elevane og samfunnet. Etter andre ledd fjerde punktum kan departementet også endre vilkåra dersom forholda tilseier det, til dømes der det skjer endringar i regelverket som gjer det nødvendig. Departementet kan også trekkje tilbake ei godkjenning dersom det er nødvendig. Dette er ei avgrensa moglegheit der det er nødvendig, til dømes av omsyn til elevane. Sjå nærare omtale av regelen i Prop.96 L (2010–2011) Endringar i opplæringslova og privatskolelova (politiattest m.m.).
Tredje ledd første punktum vidarefører høve staten har til å kunne drive grunnskoleopplæring, førebuande opplæring for vaksne og vidaregåande opplæring. Andre punktum er nytt og gir departementet heimel til å gi forskrift om unntak frå reglane i lova og forskrifter til lova når staten driv grunnskoleopplæring og vidaregåande opplæring. Lova og forskriftene til lova gjeld med mindre det blir fastsett noko anna. Det inneber at reglane som gjeld for fylkeskommunen og kommunen gjeld tilsvarande for staten, med mindre anna er fastsett i forskrift.