Historjjá, sámi plána (HIS02‑03)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan

Oktavuođaid ovdamearkkat

Čilgehus

Gealbomihttomearit jo2 maŋŋá

Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit

  • reflekteret mo vássánáigi hábme min olmmožin
  • suokkardit vássánáiggi go jearrá gažaldagaid ja háhká, dulko ja geavaha iešguđetlágan historjjálaš materiálaid gávdnat vástádusaid
  • reflekteret manne historihkkárat juhket vássánáiggi áigodagaide ja árvvoštallat mo mii sáhttit áigodahttit vássánáiggi iešguđetlágan eavttuid vuođul
  • suokkardit ja reflekteret mo vássánáigi muitojuvvo báikkálaččat ja riikaviidosaččat
  • čilget dehálaš rievdadusaid mo olbmot leat háhkan biepmu ja geavahan luondduriggodagaid, ja árvvoštallat dán mearkkašumi olbmuide ja guoddevaš servodahkii
  • ovdanbuktit dehálaš demográfalaš rievdadusaid ja árvvoštallat dáid rievdadusaid sivaid ja daid váikkuhusaid olbmuide ja servodagaide
  • čilget mo gávppašeapmi ja ekonomalaš vuogádagat leat váikkuhan fápmodilálašvuođaide ja olbmuid eallimiidda
  • buohtastahttit mo demokratiija antihkas ja demokratiija min áiggis leat addán olbmuide iešguđetlágan vejolašvuođaid demokráhtalaš searvamii
  • válddahit bivdo- ja siidaservodaga ovdánahttindovdomearkkaid gitta dassái go riikkaráját bohte sámi guovlluide ja árvvoštallat váikkuhusaid álbmotjoavkkuide ja minoritehtaide
  • árvvoštallat fámu juogu ja legitimerema rievdadusaid gaskaáiggis gitta ođđasat áigái
  • válddahit oskkuid mearkkašumi servodat- ja fápmodilálašvuođaide gaskaáiggis gitta min áigái ja árvvoštallat dan rolla olbmuid iešáddejumis ja sin oainnus earáide

Dađistaga árvvoštallan

Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde ovddideamen oahppama ja gelbbolašvuođa fágas. Oahppit ovdánahttet ja čájehit gelbbolašvuođa historjjás Jo2:žis go geavahit historjáfágalaš metodaid lotnolasat máhtuin vássánáiggi birra, ja go jerret gažaldagaid, čađahit guorahallamiid ja gávdnet vástádusaid. Oahppit ovdánahttet ja čájehit gelbbolašvuođa historjáfágas go oidnet oktavuođaid vássánáiggis ja gaskal vássánáiggi ja dálááiggi, ja go reflekterejit mo konteaksta mas olbmot elle, váikkuhii jurddašanvuohkái ja sin válljemiidda.

Oahpaheaddji galgá diktit ohppiid váikkuhit oahpahussii ja arvvosmahttit oahppanhálu njálmmálaš, čálalaš, praktihkalaš vugiid bokte háhkat ja čájehit gelbbolašvuođa fágas, ja diktit ohppiid leat diehtoáŋgirat ja aktiiva ohcat máhtu. Oahppit galget beassat geahččaladdat. Ohppiid čájehuvvon gelbbolašvuođa vuođul galget oahppit beassat muitalit maid sii orrot máhttimin ja reflekteret iežaset fágalaš ovdáneami birra. Oahpaheaddji galgá oaivadit viidásit oahppama birra ja heivehit oahpahusa nu ahte oahppit besset geavahit rávvagiid ovddidit iežaset gelbbolašvuođa historjjás.