Sámegiella vuosttašgiellan (SFS01‑05)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan

Oktavuođaid ovdamearkkat

Čilgehus

Gealbomihttomearit 10. ceahki maŋŋá

Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit

  • guldalit earáid presentašuvnnaid ja reflekteret daid hárrái, ja hukset iežas ákkastallama earáid oaiviliid ovdanbuktimiid ala
  • reflekteret dan hárrái mo iešguđetlágan giellageavaheapmi sáhttá albmanahttit guottuid eará olbmuide
  • muitalit, juohkit dieđuid, ákkastallat ja reflekteret njálmmálaččat ja čálalaččat
  • dovdát ja geavahit iešguđetlágan gielalaš ja estehtalaš váikkuhangaskaomiid ja retoralaš apeallavugiid
  • lohkat iešguđetlágan teakstašlájaid iešguđet guhkkodagas ja mohkkáivuođas, ja buohtastahttit ja dulkot teavsttaid
  • válljet ja geavahit heivvolaš lohkan- ja oahppanstrategiijaid go fágain bargá
  • reflekteret dan hárrái mo sámi jurddašanvuogit, sámi njálmmálaš muitalanárbevierut ja sámi árvvut bohtet ovdan sámi girjjálašvuođas
  • geavahit relevánta doahpagiid ja fágagiela mat gusket iešguđetlágan sámi fáttáide ja árvvuide
  • buohtastahttit iešguđet sámi guovlluid cuvccas- ja máinnasvariánttaid ja njálmmálaš árbevieruid
  • suokkardit ja čilget ovttaláganvuođaid ja erohusaid sámegielaid gaskkas
  • geavahit relevánta fágagiela teavstta ja giela čilgemii ja analyseremii
  • iešguđetlágan teakstašlájaid plánet ja hábmet struktuvrrain mii lea heivehuvvon sisdollui, ulbmilii ja vuostáiváldái
  • geavahit riektačállima, giela hápmeoahpa ja teakstačatnama njuolggadusaid čálalaš gulahallamis ja teakstaráhkadeamis
  • árvvoštallat iešguđetlágan gálduid jáhkehahttivuođa, doallevašvuođa ja relevánssa, ja iežas barggus geavahit gálduid rehálaččat
  • árvvoštallat iežas ja earáid teavsttaid ja buoridit iežas teavsttaid máŋggalágan fágalaš eavttuid mielde
  • reflekteret dan hárrái mo eará gielat váikkuhit sámegillii ja mo sáhttá gáhttet ja ovddidit sámegielaid iešguđetlágan arenain

Dađistaga árvvoštallan

Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde ovddideamen oahppama ja gelbbolašvuođa fágas. Oahppit čájehit ja ovddidit gelbbolašvuođa sámegielas vuosttašgiellan 8., 9. ja 10. ceahkis go iežaset albmanahttet njálmmálaččat ja čálalaččat girjás ja sihkkaris gielain iešguđetlágan fágalaš fáttáid birra. Dasto sii čájehit ja ovddidit gelbbolašvuođa go heivehit iežaset njálmmálaš ja čálalaš albmanahttimiid vuostáiváldái, sisdollui ja ulbmilii. Sii čájehit ja ovddidit maid gelbbolašvuođa go besset lohkat máŋggalágan teakstamálliid ja vuolggasaji válljejit lohkama ulbmila mielde. Lassin dasa sii čájehit ja ovddidit gelbbolašvuođa go plánejit ja divodit iešguđetlágan teavsttaid máhtu vuođul giela ja teavstta birra, fágalaš eavttuid vuođul ja earáid mearkkašumiid vuođul. Oahpaheaddji galgá diktit ohppiid váikkuhit oahpahussii ja oahppanhálu arvvosmahttit máŋggabeallásaš njálmmálaš, čálalaš ja praktihkalaš bargovugiiguin gos oahppit barget sihke okto ja earáiguin ovttas. Doaimmat galget láhččojuvvot nu ahte oahppit sáhttet čoavdit fágalaš hástalusaid sihke oahpes ja amas dilálašvuođain ja reflekteret iešguđetlágan čuolmmaid ektui fágalaš barggu oktavuođas.

Oahpaheaddji ja oahppit galget gulahallat ohppiid ovdáneami birra sámegielas vuosttašgiellan, ja oahppit galget beassat geahččaladdat vai ohppet. Gelbbolašvuođa vuođul maid oahppit čájehit, sii galget beassat muitalit maid orrot máhttimin, ja reflekteret iežaset fágalaš ovdáneami birra fágas. Oahpaheaddji galgá oaivadit viidásit oahppama birra ja heivehit oahpahusa nu ahte oahppit besset rávvagiid geavahit iežaset njálmmálaš gelbbolašvuođa ovddideapmái fágas, divodit teavsttaid ja sávrivuođa ovddidit guhkit teavsttaid lohkamis. Dasto galget oahppit sáhttit rávvagiid geavahit fágalaš máhtu viidásit ovddideapmái ja fága viidásit barggu ja progrešuvnna plánemii.

Oppalaš árvvoštallan

Oppalašárvosátni galgá čájehit oahppi ollislaš gelbbolašvuođa sámegielas vuosttašgiellan oahpahusa loahpahettiin 10. ceahkis. Oahpaheaddji galgá plánet ja láhčit oahpahusa nu ahte oahppit besset máŋgga láhkai, iešguđet ge oktavuođain čájehit gelbbolašvuođaset mas áddejupmi, reflekšuvdna ja kritihkalaš jurddašeapmi leat oassin.

Oahpaheaddji galgá bidjat árvosáni njálmmálaš sámegielas vuosttašgiellan fágalaš, gielalaš ja kultuvrralaš gelbbolašvuođa vuođul maid oahppi lea čájehan go fágalaš sisdoalu lea njálmmálaččat kommuniseren. Oahpaheaddji galgá bidjat árvosáni čálalaš sámegielas vuosttašgiellan fágalaš, gielalaš ja kultuvrralaš gelbbolašvuođa vuođul maid oahppi lea čájehan guhkebuš ja oaneheabbo teavsttain iešguđetlágan šáŋŋeriin ja ulbmiliidda.