Servodatfága sámegillii (SAF02‑04)
Gealbomihttomearit ja árvvoštallan

Oktavuođaid ovdamearkkat

Čilgehus

Gealbomihttomearit 7. ceahki maŋŋá

Oahpahusa mihttomearri lea ahte oahppi galgá máhttit

  • čađahit servodatfágalaš guorahallama ja ovdanbuktit bohtosiid heivvolaš digitála reaidduiguin
  • ovdanbuktit áigeguovdilis ođasášši ja reflekteret faktaid, oaiviliid ja kommersiála sisdoalu erohusaid mediagovas
  • buohtastahttit mo iešguđet gáldut, maiddái muitalusat ja kárttat, sáhttet addit iešguđet dieđuid seamma fáttá birra, ja reflekteret mo gálduid sáhttá geavahit váikkuhit ja ovddidit dihto oaivila
  • suokkardit mo olbmot dolin birgejedje, ja ságastallat mo dehálaš rievdadusat birgenlágis ja teknologiijas leat váikkuhan ja váikkuhit demografiijai, birgenláhkái ja ássanminstariidda
  • válddahit geográfalaš váldočuoggáid iešguđet osiin máilmmis ja reflekteret mo dát váldočuoggát váikkuhit olbmuide geat ásset doppe
  • reflekteret manne riiddut čuožžilit, ja ságaškuššat mo ovttaskas olmmoš ja servodat sáhttet gieđahallat riidduid
  • suokkardit girjáivuođa iešguđet beliid Norggas ja Sámis ja reflekteret olbmuid dárbbuid birra leat iežasláganin ja gullat searvevuhtii
  • ságaškuššat maid ovttaárvosašvuohta ja dásseárvu mearkkaša demokratiijai, ja ságaškuššat mo sáhttá vuosttaldit ovdagáttuid, rasismma ja vealaheami
  • ságastallat olmmoš- ja dásseárvosašvuođa ja buohtastahttit mo olmmoš- ja eamiálbmotvuoigatvuođat leat bearráigehččon ja bearráigehččojit iešguđet riikkain
  • suokkardit Norgga sápmelaččaid ja nationála minoritehtaid historjjá váldočuoggáid ja ovdanbuktit Norgga sápmelaččaid ja nationála minoritehtaid dálá vuoigatvuođaid
  • reflekteret mo kommersiála váikkuheapmi sáhttá váikkuhit golahussii, persovnnalaš ekonomiijai ja iešgovvii
  • suokkardit ja ovdanbuktit guoddevaš ovdáneami globála hástalusa ja mat váikkuhusat das sáhttet leat, ja evttohit mo olmmoš sáhttá leat mielde vuosttaldeamen hástalusa ja mo riikkaid ovttasbargu sáhttá veahkehit
  • reflekteret iežas ja earáid searvama birra digitála ovttasdoaibmamii ja ságaškuššat maid mearkkaša geavahit árvvoštallannávccaid go váldá vuolggasaji njuolggadusain, norpmain ja rájáin
  • reflekteret identitehtaid, seksuála soju ja sohkabealleovdanbuktimiid variašuvnnaid ja iežas ja earáid rájáid dovdduid, rupmaša, sohkabeali ja seksualitehta hárrái ja ságaškuššat maid sáhttá dahkat jus ráját rihkkojuvvojit
  • válddahit dehálaš dáhpáhusaid mat leat dagahan dan demokratiija mii mis lea Norggas ja Sámis dál ja buohtastahttit mo ovttaskas olbmuin lea vejolašvuohta váikkuhit mearrádusaide iešguđet stivrenvugiin
  • addit ovdamearkkaid dasa mat lágat, njuolggadusat ja norpmat leat ja mii funkšuvnnaid dain lea servodagain, ja reflekteret váikkuhusaid birra mat šaddet jus daid rihkku
  • reflekteret mo iešguđet olbmuid deaivvadeamit leat rievdadan olbmuid jurddašanvuogi ja iešguđet servodagaid organiserema

Dađistaga árvvoštallan

Dađistaga árvvoštallan galgá leat mielde ovddideamen oahppama ja gelbbolašvuođa fágas. Oahppit čájehit ja

ovddidit gelbbolašvuođa servodatfágas 5., 6. ja 7. ceahkis go suokkardit ja áddejit historjjá, geografiija ja

servodatmáhtu oktavuođaid. Oahppit čájehit ja ovdánahttet gelbbolašvuođa go guorahallet ja ovdanbuktet

servodatfágalaš áššiid, reflekterejit vejolaš vástádusaid birra go jerrojuvvojit vássánáiggi, dálááiggi ja

boahtteáiggi birra ja árvvoštallet mo iešguđet gáldut sáhttet addit iešguđet dieđuid. Oahppit čájehit ja ovddidit

maiddái gelbbolašvuođa go reflekterejit iežaset ja earáid birra oassin iešguđet searvevuođain, ja mo sii sáhttet

leat mielde váikkuheamen servodahkii. Dasto sii čájehit ja ovddidit gelbbolašvuođa go geavahit digitála

reaidduid ja digitála árvvoštallannávccaid barggadettiin fágain.


Oahpaheaddji galgá diktit ohppiid váikkuhit oahpahussii ja arvvosmahttit oahppanhálu ja bargat fágain

njálmmálaš, čálalaš, praktihkalaš ja digitála vugiiguin. Oahpaheaddji ja oahppit galget gulahallat ohppiid

ovdáneami birra servodatfágas. Oahppit galget beassat geahččaladdat. Ohppiid čájehuvvon gelbbolašvuođa

vuođul galget oahppit beassat muitalit maid sii orrot máhttimin ja maid máhttet buorebut go ovdal.

Oahpaheaddji galgá oaivadit viidásit oahppama birra ja heivehit oahpahusa nu ahte oahppit besset geavahit

rávvagiid ovddidit iežaset gelbbolašvuođa servodatfágas.