Sámegielan vuostasjgiellan (SFS01‑05)
Máhtudakulme ja árvustallam

Aktijvuoda buojkulvisá

Tjielggidus

Máhtudakulme jo3 lasádus oahppomáhtudahkaj viddnofágalasj oahppoprográmma maŋŋela

Åhpadusá ulmme le oahppe galggá máhttet

  • Gulldalit, reflektierit ja árvustallat diedojt ja argumentajt ja iesj adnet guoskavasj retorihkalasj stratesjijjajt ságastaládijn ja dágástaládijn
  • árvvaladdat aktijvuodajt giela, kultuvra ja identitiehta gaskan fágalasj ságastallamijn
  • låhkåt vijdes tækstatjoahkkev moatte sjáŋŋarij ja dajt kulturhiståvrålasj aktijvuohtaj tjadnat
  • låhkåt ja reflektierit målsudahkes tevstaj badjel dálásj ja vássám ájges
  • åtsådit tevstaj retorihkav ja estetihkav ja reflekterit ássjij ja árvoj badjel majt tevsta låggŋiji
  • reflekterit makta iesjgeŋga apællaháme sáme ja ietjá kultuvrajn li muodugattja jali sierralágátja
  • analyserit ja árvvaladdat gåktu sáme girjálasjvuohta la sáme kultuvrraj ja sebrudahkaj tjanádum
  • analyserit ja dålkkut sáme girjálasjvuoda ja ietjá kultuvraj tevstajt
  • reflektierit gåktu sáme giela ja kultuvra gullu ieme- ja unneplågoálmmugijda
  • fágav ja dárkkelis ja tjielgga fáhkagielav gaskostit sihke njálmálattjat ja tjálalattjat
  • adnet dålusj sáme åvddånbuktemvuogijt ja sáme moallánahkojt gå fágajn barggá
  • iesjgeŋga lágásj njálmálasj ja tjálalasj tevstajt hábbmit ietjasa giella, tæksta ja sjáŋŋarmáhto baktu
  • adnet iesjgeŋga retorihkalasj apællahámijt ja gielalasj vájkkudimnævojt njálmálattjat ja tjálalattjat
  • reflektierit sebrudagá giellaano badjel ja gåktu dat vájkkut sámegielaj bisodibmáj ja åvdedibmáj
  • árvvaladdat moattegielakvuoda ævtojt ja vejulasjvuodajt skåvlån, barggoiellemin ja sebrudagán
  • åtsådit sámegielaj dilev ja giellapolitihkav ájgij tjadá
  • åtsådit ja árvvaladdat gåktu ieneplåhkogiela sámegiellaj vájkkudi ja reflektierit man mudduj la bessam sámegielav adnet åvddåla, dálla ja boahtteájggáj
  • guoradallat ja árvvaladdat gåktu ieneplåhkogiela sámegiellaj vájkkudi ja reflekterit man mudduj la bessam sámegielav adnet åvddåla, dálla ja boahtteájggáj
  • åtsådit gielalasj moattevuodav Sámen ja ietjas gielav ietjá sámegielajda buohtastahttet
  • låhkåt muhtem boarrásap tevstajt ja dajt giellahiståvrålasj vuojnojn åtsådit
  • árvustallat, válljit ja adnet vuogas giella- ja guládallamteknologijjav dárboj ja ulmij gáktuj
  • metagielav dádjadit ja adnet fágajn bargadijn
  • háldadit giela hámev, syntávsav ja duollatjállemav guládaládijn ja tevstaj hábbmidijn

Åhpadattijn árvustallam

Åhpadattijn árvustallam galggá viehkken åvdedit oahppamav ja fáhkamáhtov åvddånahttet. Oahppe vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv sámegielan vuostasjgiellan jo3 lasádus oahppomáhtudahkaj gå adni fáhkagielav iesjgeŋga njálmálasj ja tjálalasj guládallamdilijn. Vuosedi ja åvddånahtti aj máhtudagáv gå analyseriji, dålkkuji ja buohtastahtti iesjgeŋga njálmálasj ja tjálalasj tevstajt, ja gå tevstajt guoradallá ja dajt árvvaladdi. Vijddásappot vuosedi ja åvddånahtti aj máhtudagáv gå adni máhtudagájt sáme giela, kultuvra ja sebrudagá birra gå reflekteriji ja ietja buvtadi duov dáv tækstaslájav moatten sjáŋŋarin ja iesjgeŋga ulmmáj ja vuosstájválldáj. Vijddásappot vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv gå giela ja tevsta badjel reflekteriji fáhkagielajn, ja gå dárkkelit ja tjielggasit njálmálattjat ja tjálalattjat guládalli ja gå gielalasj hábmegájbbádusájt háldadi.

Åhpadiddje galggá dilev láhtjet oahppijoassálasstemij ja arvusmahttet oahppamhálluj gå oahppe bessi sjuggelis ja guoradalle láhkáj barggat fágalasj tjuolmaj. Åhpadiddje galggá dilev láhtjet váj oahppe åvddånahtti njálmálasj ja tjálalasj máhtudagájt navti váj bessi ietjasa tevstajt vijddásappot åvddånahttet fágalasj ævtoj ja giella- ja tækstamáhtoj. Åhpadiddje ja oahppe galggi ságastallat oahppij åvddånime birra sámegielan vuostasjgiellan ja oahppe galggi bessat gæhttjaladdat. Dajna máhtudagájn mav oahppe vuosedi galggi bessat javllat majt ietjasa mielas bukti, ja reflektierit ietjas åvddånime birra fágan. Åhpadiddje galggá bagádallat ienep oahppama gáktuj ja åhpadimev hiebadit navti váj oahppe bessi rádij milta ietjasa njálmálasj ja tjálalasj tevstajt duollit ja åvddånahttet.

Loahppaárvustallam

Loahppaárvustallam galggá gåvvidit oahppe åbbålasj máhtudagáv sámegielan vuostasjgiellan gå ålli jo3 lasádus oahppomáhtudahkaj - viddnofágalasj oahppoprográmma åhpadimev. Åhpadiddje galggá plánit ja dilev láhtjet váj oahppe bessi ietjasa máhtudagáv vuosedit målsudahkes vuogij majda gullujidádjadibme, refleksjåvnnå ja lájttális ájádallam, oahpes ja ådå dilijn. Åhpadiddje galggá sámegiela vuostasjgiellan njálmálasj karakterav vaddet oahppe fágalasj, gielalasj ja kultuvralasj máhtudagá milta mav la vuosedam gå la fágalasj sisanov njálmálattjat åvddån buktám. Åhpadiddje galggá sámegiela vuostasjgiellan tjálalasj karakterav vaddet oahppe fágalasj, gielalasj ja kultuvralasj máhtudagá milta mav la vuosedam muhtem tevstaj iesjgeŋga sjáŋŋarijn.