Sámegielan vuostasjgiellan (SFS01‑05)
Máhtudakulme ja árvustallam
Máhtudakulme 7. jahkedáse maŋŋela
Åhpadusá ulmme le oahppe galggá máhttet
- gulldalit ja dåmadit iehtjádij árvvalusájt ja ietjas vuojnojt åvddån buktet ja vuodustit
- reflekterit gåktu giella máhttá gåvvidit vuojnojt guojmmealmatjij gáktuj
- låhkåt moatte lágásj tækstaslájajt ja ságastallat háme ja sisano birra
- reflekterit gåktu njálmálasj subtsastallamdábe ja árvo båhti åvddån sáme girjálasjvuodan
- åtsådit ja reflekterit giela ja identitiehta aktijvuodaj badjel
- adnet vuogas låhkåmvuogijt ja stratesjijjajt ma li hiebaduvvam tevsta hábmáj ja sisadnuj ja låhkåma ulmmáj
- subtsastit, diededit, tjuottjodit ja dárkkelit guládallat åvddånbuktet njálmálattjat ja tjálalattjat
- tjállet iesjgeŋga tækstaslájajt tjielgga ulmijn, sisanujn ja struktuvrajn
- åtsådit ja adnet iesjgeŋga gielalasj vájkkudimnævov ja modalitiehtav ietjas tækstahábbmimin ja njálmálasj aktijvuodajn
- adnet iesjgeŋga lágásj tækstagiehtadallam- ja guládallamvædtsagijt njálmálasj ja tjálalasj guládaládijn
- tjielggit ja adnet máhtudagájt giela háme, dábálasj suorgudime ja gárgadisåhpa birra
- adnet guovdásj njuolgadusájt duollatjállema, gárgadisdahkama ja tækstatjadnusij birra ietjas tevstaj tjáledijn
- árvustallat makta iesjgeŋga gáldo li luohtedahtte ja dajda vuosedit ietjas bargon
- árvustallat ietjas ja iehtjádij tevstajt ja buoredit tevstajt iesjgeŋga fágalasj kritieri hij milta
- åtsådit ja gåvvidit makta ietjas ja iehtjádij dialækta ja tjállemgiella li muodugattja jali ælla muodugattja
- reflektierit gåktu ietjá giela sámegielajda vájkkudi
- åtsådit ja adnet bágojt ja moallánahkojt tjanádum sebrudakiellemij, luonndoadnuj ja árbbediehtuj
Åhpadattijn árvustallam
Åhpadattijn árvustallam galggá viehkken åvdedit oahppamav ja fáhkamáhtudagáv åvddånahttet. Oahppe vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv sámegielan vuostasjgiellan 5., 6. ja 7. jahkedásen gå åvddånbukti ja ságastalli iesjgeŋga gielalasj ja fágalasj ássjij birra, gå njálmálattjat ja tjálalattjat tjuottjodi vuogas ja målsudahkes báhkoboanndudagájn. Oahppe vuosedi ja åvddånahtti aj máhtudagáv gå metagielav adni gå ságastalli giela háme ja gielalasj variasjåvnå birra ja gå ságastalli ietjas ja iehtjádij tevstaj birra tjállemprosessajn. Vijddásappot vuosedi ja åvddånahtti oahppe máhtudagáv gå låhki oanep ja guhkep tevstajt iesjgeŋga sjáŋŋarin, jagå varieri låhkåmvuogijt ja låhkåmstratesjijjajt låhkåma ulme milta. Duodden oahppe vuosedi ja åvddånahtti máhtudagáv gå adni vuogas tjállemstratesjijjajt gå galggi plánit ja hábbmit iesjgeŋgatækstaslájajt ja gå åvddånbukti hiebalgis gielalasj struktuvrajt ma li sisano, sjáŋŋara, háme ja ulme gáktuj hiebaduvvam.
Åhpadiddje galggá dilev láhtjet oahppijoassálasstemij ja arvusmahttet oahppamhálluj målsudahkes njálmálasj, praktihkalasj ja tjálalasj barggamvuogij baktu. Åhpadiddje ja oahppe galggi ságastallat oahppij åvddånime birra sámegielan vuostasjgiellan ja oahppe galggi bessat gæhttjaladdat. Dajna máhtudagájn mav oahppe vuosedi, galggi bessat javllat majt ietjasa mielas bukti, ja majt buorebut nahki gå åvddåla. Åhpadiddje galggá bagádallat ienep oahppama gáktuj ja åhpadimev hiebadit navti váj oahppe bessi rádij milta vijddásappot åvddånahttet ietjasa máhtudagáv fágan ja buoredit ietjasa njálmálasj ja tjálalasj tevstajt.